Wat doet koffie met je cholesterol?

DoorLisa Narh

In science made easy duiken wij voor jou in de wetenschap achter koffie. Vandaag zoeken we uit wat koffie en cholesterol met elkaar te maken hebben. Cholesterol is een lichaamseigen stof die in vetbolletjes wordt vervoerd. Heel kort door de bocht is het zo dat een te veel aan die vetbolletjes een gevaar vormt voor je lichaam. Omdat koffie invloed heeft op dit proces willen we weten: wat doet koffie met je cholesterol?

Filterkoffie cholesterol

Cholesterol en koffie in het kort:

  • Je hebt goed en slecht cholesterol
  • Ongefilterde koffie heeft het grootste effect op je cholesterol

Wat is cholesterol?

Cholesterol komt van nature voor in het menselijk lichaam en wordt gebruikt voor de aanmaak van cellen en hormonen. Het is dus een belangrijke stof voor je lichaam. Je krijgt ook cholesterol binnen via voeding, maar dit is een kleine hoeveelheid. In vlees en eierdooiers zit bijvoorbeeld cholesterol. Verder maakt je lever cholesterol aan, vaak precies hoeveel je lichaam nodig heeft. Er zijn twee soorten cholesterol: HDL en LDL. Deze soorten worden ook wel eens goed en slecht cholesterol genoemd, maar het is logischer om HDL te zien als opruimstof en LDL als bouwstof. HDL-cholesterol zorgt ervoor dat het overbodige LDL-cholesterol opgeruimd wordt, door het naar de lever te vervoeren. Deze breekt het vervolgens af zodat het te veel aan cholesterol het lichaam kan verlaten. LDL-cholesterol verplaatst zich naar de spieren en cellen. Hier is cholesterol nodig voor de cel en hormoonaanmaak. Maar bij een te hoog gehalte aan LDL-cholesterol blijven de vetbolletjes waar de stof in vervoerd wordt, plakken in de bloedvaten, die vervolgens verstopt kunnen raken. Daarom kan LDL-cholesterol het risico op hart- en vaatziekten verhogen. 

Verzadigd vet en onverzadigd vet

Cholesterol is een stof die je misschien linkt aan roomboter en vet eten. Roomboter is een product dat veel verzadigd vet bevat. Verzadigd vet zorgt weer voor een toename in het slechte cholesterol. Daarom raden bijvoorbeeld het Voedingscentrum en de Hartstichting aan om zo veel mogelijk verzadigd vet te vervangen voor onverzadigd vet. De laatstgenoemde soort stimuleert namelijk juist de aanmaak van goed cholesterol, waardoor de kans op hart- en vaatziekten afneemt. Producten als vette vis en avocado bevatten onverzadigde vetten en worden dus ook aangeraden door gezondheidsinstanties. 

Wat is het effect van koffie op cholesterol?

In koffie zit geen verzadigd vet en ook geen cholesterol. Maar koffie heeft wel invloed op het cholesterolgehalte in je bloed. Dit komt door het stofje cafestol dat in koffie zit de hoeveelheid LDL-cholesterol verhoogt. Het verschilt nog wel per zetmethode hoeveel cafestol er in de koffie drank zit. Daarbij geldt dat hoe sterker de koffie gefilterd wordt in de zetmethode, hoe minder cafestol er uiteindelijk in je kopje belandt en hoe minder het LDL-cholesterol cholesterol verhoogt.

Gezonde koffie opties voor cholesterol

Als je je afvraagt ‘hoeveel koffie kan ik drinken zonder cholesterol te verhogen?’ is het advies voor koffie die wordt gezet met een papieren filter zoals een Hario V60 maximaal 5 kopjes (125 mL per kop) per dag (voedingscentrum). In dit advies is ook rekening gehouden met de cafeïne die in koffie zit. Een van de zetmethoden met het hoogste cafestolgehalte is kookkoffie, ook wel bekend als Turkse koffie. Hierbij wordt het water samen met de koffie gekookt totdat alle koffie naar de bodem zakt. Deze zetmethode heeft dus helemaal geen filter waardoor alle cafestol in je koffie terechtkomt. Het voedingscentrum raadt het drinken van koffie van deze zetmethode helemaal af.  Als je nauwkeurig op je cholesterolgehalte let, kun je ook de toevoegingen die je aan je koffie doet onder de loep nemen. In volle melk zit bijvoorbeeld meer verzadigd vet dan in magere melk.

Wat doet koffie met je cholesterol?

Doordat er cafestol in koffie zit, een stof die de aanmaak van LDL-cholesterol stimuleert, kan het cholesterolgehalte uit balans raken. Als je te veel LDL-cholesterol in je bloed hebt, kan dit de bloedvaten verstoppen waardoor het risico op hart- en vaatziekten toeneemt. Onthoud hierbij wel dat meerdere factoren bepalen hoe groot dit risico is, zoals andere aandoeningen en de rest van je levensstijl. Je hoeft dus niet direct zorgen te maken als je graag twee cappuccino’s per dag drinkt, verder gezond leeft en geen onderliggende aandoeningen hebt. Het verschilt per zetmethode hoeveel cafestol er in de koffie zit waarbij een filtermethode met papieren filter een van de beste opties is als je op zoek bent naar gezonde koffie opties voor cholesterol.

Bronnen